Tới phiên tòa để bào chữa theo yêu cầu của BC có 3 vị luật sư (LS): Lê Văn Luân (Đoàn LS Hà Nội), Võ An Đôn và Nguyễn Khả Thành (Đoàn LS Phú Yên). 2 LS còn lại gồm ông Nguyễn Hà Luân vắng mặt không lý do, ông Hà Huy Sơn không được cấp giấy chứng nhận bào chữa do hồ sơ LS không đủ thủ tục. Sau khi nghe ý kiến của đại diện Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) tỉnh, Hội đồng xét xử (HĐXX) đã hội ý và quyết định vẫn xét xử, do hành vi phạm tội của BC mà VKSND tỉnh truy tố có khung hình phạt từ 3 đến 12 năm tù, không thuộc trường hợp bắt buộc phải có LS bào chữa; tại phiên tòa vẫn có mặt 3 LS bào chữa cho BC.
Bị cáo thừa nhận hành vi nhưng không nhận tội
Sau khi nghe đại diện VKSND tỉnh trình bày cáo trạng truy tố Nguyễn Ngọc Như Quỳnh theo Điểm a, b, c Khoản 1 Điều 88 Bộ luật Hình sự, BC Quỳnh thừa nhận đã thực hiện các hành vi như trong cáo trạng truy tố. Cụ thể, blog Mẹ Nấm và tài khoản facebook Mẹ Nấm, sau này là Mẹ Nấm Gấu, Nguyen Nhu Quynh, Nguyen Ngoc Nhu Quynh... đều là của BC, do mình BC tạo lập và quản trị. BC thừa nhận các bài viết đăng tải công khai trên facebook cá nhân là do BC sưu tầm, chia sẻ. BC là một trong những thành viên lập ra tổ chức Mạng lưới blogger Việt Nam và đã bị cơ quan An ninh điều tra bắt khẩn cấp, tạm giữ hình sự 9 ngày vào tháng 9-2009 do tham gia tổ chức phản động Người Việt yêu nước. Tập thơ “Bài thơ một vần” của tác giả Bùi Chát mà BC được tặng và đĩa CD nhạc có bài hát “Viết về ngư dân Việt Nam” của tác giả Tuấn Khanh mà BC tải từ mạng Internet về được BC tàng trữ tại nhà.
BC cũng thừa nhận đã thu thập thông tin về 31 trường hợp người chết trong và sau khi làm làm việc với cơ quan công an từ các trang báo điện tử chính thống rồi biên tập lại, làm ra tập tài liệu lấy tên là Stop police killing civilians (tạm dịch Phải chấm dứt việc cảnh sát giết dân thường). Để chuẩn bị cho sự kiện Cà phê nhân quyền lần 3 tại Nha Trang vào ngày 19-4-2014 với chủ đề Công ước chống tra tấn và vấn nạn công dân chết trong đồn công an nhằm vu cáo lực lượng công an tùy tiện sử dụng bạo lực, tra tấn..., BC đã cho in 14 tập tài liệu Stop police killing civilians. BC cũng thừa nhận có viết, chia sẻ những bài viết đòi đa nguyên, đa đảng, đòi phi chính trị hóa quân đội, bỏ Điều 4 Hiến pháp, bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, cuộc chiến 30-4-1975 là cuộc chiến tàn khốc…
BC thừa nhận đã nhiều lần trả lời phỏng vấn các báo, đài, tổ chức hoạt động truyền thông nước ngoài trên các lĩnh vực: lịch sử, kinh tế, chính trị, quốc phòng, ngoại giao, pháp luật đến vấn đề dân chủ, nhân quyền. Năm 2015, BC cùng 162 cá nhân, 27 tổ chức bất hợp pháp khác cùng đứng tên khởi xướng, kêu gọi mọi người tham gia Chiến dịch tranh đấu cho tự do, dân chủ, nhân quyền 2015 (gọi tắt là Chiến dịch vận động nhân quyền 2015).
Với tất cả các hành vi thừa nhận như trên, BC cho rằng bản thân có quyền biểu đạt mọi suy nghĩ, sự đồng cảm, quan điểm cá nhân của BC. Bản thân BC không có mục đích chống Nhà nước. Nguyên nhân BC có tất cả các hành động trên là do tiếp xúc với các thông tin trên Internet và trải nghiệm từ cuộc sống bản thân, cho rằng những điều BC được giáo dục về Nhà nước không đúng với thực tế.
Các LS bào chữa cho BC đều cho rằng, các bài viết đăng trên facebook cá nhân của BC, tập tài liệu Stop police killing civilians là thể hiện quan điểm của BC. Việc BC tàng trữ tập thơ “Bài thơ một vần” và đĩa CD nhạc có bài hát “Viết về ngư dân Việt Nam” là việc làm bình thường, BC không có mục đích chống nhà nước nên không vi phạm Điều 88 Bộ luật Hình sự. Mặt khác, cáo trạng của VKSND tỉnh căn cứ vào 4 bản kết luận giám định làm chứng cứ truy tố BC là không có căn cứ, vì kết luận giám định chỉ mang ý chí của một cá nhân nên không khách quan, không được chứng thực theo quy định của Luật Giám định tư pháp. Các LS đề nghị HĐXX tuyên BC không phạm tội như cáo trạng truy tố và trả tự do cho BC tại tòa.
Vi phạm rất nghiêm trọng
Đại diện VKSND tỉnh nhấn mạnh, đối với tập tài liệu Stop police killing civilians, bản thân BC thừa nhận chỉ dựa vào thông tin ban đầu từ các trang báo điện tử để làm ra tập tài liệu này mà không tìm hiểu thông tin chính thức về kết quả giải quyết các vụ việc này từ các cơ quan chức năng. Các kết luận giám định đều do các giám định viên tư pháp thực hiện. Tại phiên tòa, BC đã thừa nhận đầy đủ hành vi phạm tội của mình. Cơ quan tiến hành tố tụng không tự kết luận về nội dung các bài viết mà căn cứ trên các kết luận giám định cụ thể. Về ý thức chủ quan, tuy không thừa nhận mục đích chống Nhà nước nhưng xâu chuỗi các hành động cho thấy, năm 2009, BC bị bắt khẩn cấp do tham gia tổ chức Người Việt yêu nước, tham gia viết bài, chia sẻ. Tuy nhiên, do BC xuất phát từ bức xúc cá nhân, sau đó đã nhận ra có hành động sai lầm, không nhận thức được bản chất phản động của tổ chức Người Việt yêu nước, bị lợi dụng, lôi kéo nên có hành động tiếp tay cho tổ chức này. Sau đó, BC đã tự nguyện từ bỏ viết bài, cam kết không tái phạm và do vi phạm lần đầu nên được trả tự do. Sau đó, tuy được giáo dục nhiều lần nhưng BC vẫn cố tình vi phạm pháp luật có hệ thống, tính chất, mức độ ngày càng nghiêm trọng, có tính chất xuyên suốt với mục đích chống lại Nhà nước. Do đó, cáo trạng truy tố BC là đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. BC có học vấn, chuyên môn cao, quá trình đào tạo tại trường được giáo dục đầy đủ về chính trị, lẽ ra phải thấy được âm mưu của các thế lực thù địch, góp phần đấu tranh nhưng không có sự chuyển biến tư tưởng, luôn giữ thái độ chống đối Nhà nước, không thành khẩn khai báo, không ăn năn hối cải về hành vi của mình, chống đối, lôi kéo một số người khác, xâm phạm đến khách thể quan trọng nhất được Luật Hình sự bảo vệ. Vì vậy, đề nghị tuyên phạt BC từ 8 - 10 năm tù.
HĐXX nhận định: Căn cứ lời khai của BC trong quá trình điều tra và tại phiên tòa, kết luận giám định và các tài liệu chứng cứ khác, đã có đủ cơ sở kết luận: từ năm 2012 đến tháng 10-2016, BC sử dụng facebook cá nhân soạn thảo, chia sẻ, đăng tải nhiều bài viết, biên soạn tập tài liệu, nhiều lần trả lời phỏng vấn báo đài tổ chức hoạt động truyền thông nước ngoài có nội dung sai sự thật, không có căn cứ tuyên truyền xuyên tạc đường lối chính sách của Đảng, Nhà nước, làm ảnh hưởng đến lòng tin của nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng, Chính phủ, Quốc hội, Nhà nước, bôi xấu cán bộ lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các tổ chức, bộ máy công quyền, xâm hại đến uy tín của cá nhân, cơ quan, tổ chức nhà nước, xuyên tạc sự thật, xuyên tạc lịch sử, có nội dung chống Nhà nước, phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc, tuyên truyền kích động nhân dân chống lại chính quyền, chống lại chế độ, gây phương hại đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, xâm hại đến mối quan hệ giữa nhân dân và lực lượng công an nhân dân. BC tàng trữ các tài liệu có nội dung tuyên truyền xuyên tạc, nói xấu lý tưởng cộng sản, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng, đả kích chế độ XHCN, bịa đặt, suy diễn một cách vô cớ. Ngoài ra, BC còn cùng 162 cá nhân và 27 tổ chức tham gia Chiến dịch vận động nhân quyền 2015 có nội dung công khai phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Do đó, cáo trạng truy tố BC theo Điểm a, b, c Khoản 1 Điều 88 là có căn cứ, đúng người, đúng tội. Hành vi của BC là rất nghiêm trọng, xâm phạm sự vững mạnh của Nhà nước, làm giảm lòng tin của nhân dân đối với sự lãnh đạo đất nước của Đảng Cộng sản Việt Nam, gây ảnh hưởng xấu đến trật tự an toàn xã hội. Hành vi phạm tội của BC diễn ra liên tục, trong thời gian dài, tính chất, mức độ ngày càng nghiêm trọng, nên cần xử lý nghiêm mới có đủ tác dụng giáo dục BC và phòng ngừa chung. Vì vậy, tòa tuyên phạt BC 10 năm tù.
