Với khả năng len lỏi đến mọi vùng quê, tiếp cận mọi đối tượng, vấn nạn cho vay nặng lãi (tín dụng đen) đang khiến nhiều người dân ngập trong nợ nần, bị đe dọa, đánh dằn mặt, mất nhà đất… Các cơ quan chức năng đã nỗ lực vào cuộc nhưng vẫn chưa chặn được triệt để.
Kỳ 1: Công khai cho vay nặng lãi
Khi hỏi vay, nhiều người nghĩ đơn giản chỉ vay dăm bữa nửa tháng. Nhưng với khoản lãi mẹ đẻ lãi con tăng chóng mặt, không còn khả năng trả nợ, họ bắt đầu sợ hãi bởi không ngừng bị chủ nợ săn đuổi.
Giương bẫy
Vừa rụt rè chìa tấm thẻ sinh viên ra, chúng tôi được Tuấn - chủ một cơ sở “hỗ trợ tài chính sinh viên” trên đường Đoàn Trần Nghiệp (gần Trường Đại học Nha Trang) liến thoắng nói như được lập trình: “Vay 1 triệu đồng thì trả lãi 200.000 đồng/tháng; 2 triệu đồng, lãi 400.000 đồng/tháng; trả trước 15 ngày giảm nửa tiền lãi. Bên anh cho vay rất nhanh gọn, nếu em đồng ý thì ghi giấy vay tiền, hạn trả nợ”. Thấy chúng tôi tỏ vẻ đắn đo lãi suất cao, Tuấn ngọt ngào: “Chỗ anh cho vay vậy là thấp rồi. Vay kiểu trả góp lãi theo ngày, 5 - 7 ngày tính một kỳ trả, lãi tới 30%/tháng. Bên anh còn linh hoạt thủ tục, chứ lẽ ra phải đến tận nhà xem xét, làm giấy tờ rồi mới cho vay. Nếu đồng ý, em đi photocopy giấy tờ rồi đưa bản chính anh giữ”. Được biết, sinh viên có bằng tốt nghiệp THPT loại khá, giỏi và hộ khẩu Nha Trang có thể vay 5 - 10 triệu đồng/lần; không thì vay được 1 - 3 triệu đồng. Lãi suất tính theo ngày hoặc tháng. Vay 1 triệu đồng trong 5 ngày, mỗi ngày trả tổng cộng 260.000 đồng (gốc 200.000 đồng, lãi 60.000 đồng); vay 10 ngày, mỗi ngày trả gốc 100.000 đồng, lãi 30.000 đồng.
 Nhà ông C. bị các đối tượng lột mái tôn, đập phá tài sản. |
Hiện nay, các đối tượng, cơ sở cho vay hướng vào những người có hoàn cảnh khó khăn, túng thiếu đột xuất. Với những chiêu trò tạo điều kiện hỗ trợ vay vốn, nhiều công nhân tan ca cũng được nhận tờ rơi giới thiệu cho vay với lãi suất chỉ 5 - 10%, nhưng tính theo năm có thể lên tới vài trăm phần trăm. Nhiều công ty, cá nhân lại hoạt động cho vay qua mạng công khai với những lời quảng cáo “có cánh”: nhanh chóng, đơn giản, chỉ cần chứng minh thư, hộ khẩu, có thể vay hàng trăm triệu đồng. Lãi suất được giới thiệu 5 - 6%/tháng, thực tế cộng các phí phát sinh lên tới 15 - 20%/tháng (khoảng 200%/năm).
Năm 2016, ông N.C (Nha Trang) tình cờ đọc được một tờ quảng cáo cho vay dán trên trụ điện. Gọi điện thoại hỏi vay 30 triệu đồng sửa nhà, ông được nhiệt tình hướng dẫn thủ tục, hẹn đến một công ty dịch vụ tài chính trên đường Lý Tự Trọng (hiện không còn ở đây) và hoàn tất thủ tục vay tiền của ông Nguyễn Văn Quang (phường Phước Hòa, TP. Nha Trang) chỉ trong 1 giờ. Cũng như ông C., năm 2012, vợ chồng ông P.V.L (Nha Trang) nhanh chóng vay được 100 triệu đồng của bà Lê Thị Ngọc Trâm (phường Vĩnh Phước, TP. Nha Trang), lãi suất 5%/tháng. Bà Trâm thuyết phục ông bà L. ký hợp đồng sang nhượng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sở hữu nhà (GCN) để làm tin, không sang tên bà Trâm nên không sợ mất nhà. Ông bà L. tặc lưỡi làm theo, tự an ủi vẫn đóng lãi đầy đủ, chắc không sao…
Vào tròng
Nhưng 3 năm sau, một người tự xưng Nguyễn Thị Lan (phường Phương Sài, Nha Trang) đi cùng một nhóm người tới, tuyên bố căn nhà của ông bà L. giờ đây là của họ. Sau này, ông bà L. mới biết, GCN ghi ông bà chuyển nhượng cho bà Trâm, rồi bị chuyển nhượng tiếp cho bà Lan với giá 140 triệu đồng. Bà Lan đã tặng cho con trai - ông Nguyễn Bảo Huân, nhưng trước đó nửa tháng lại dựng một hợp đồng chuyển nhượng cho vợ ông L. với giá rẻ bất ngờ: 50 triệu đồng, từ đó ép ông bà L. trả lãi thay ông Huân (khoảng 5 triệu đồng/tháng) khi ông này thế chấp nhà vay ngân hàng. Gồng mình hơn 2 năm, tháng 8-2018, ông bà L. kiệt quệ. Cũng từ đó, ông bà L. thường xuyên bị đe dọa nếu không nộp lãi sẽ bị siết nhà. Đáng nói, tiền lãi qua gần 2 năm đã lên 1 tỷ đồng!
 Hai đối tượng tìm đến tận nơi làm việc của chị H. để uy hiếp. |
Không còn vườn cây tươi tốt với hàng chục chậu bông rực rỡ, căn nhà của ông C. giờ đây tan hoang với mái tôn bị lột, chậu cây cảnh, chén đĩa vỡ đổ ngổn ngang. Hiện trường vụ dằn mặt đòi đất này xuất phát từ hợp đồng vay có cầm thế GCN mảnh đất của ông C. Hợp đồng ghi thời hạn vay 3 tháng, lãi suất thỏa thuận nhưng không vượt quá 150% lãi suất cơ bản do ngân hàng nhà nước công bố đối với loại cho vay tương ứng... Nhưng thực tế, ông C. phải trả lãi 3,6 triệu đồng/tháng. Sau 3 tháng, ông C. chưa trả nợ gốc và tiếp tục trả đủ lãi nửa năm nữa mà không hề bị hối thúc trả gốc. Tháng 1-2017, sau 1 tháng nợ lãi, khi ông C. mượn được đủ lãi và gốc trả thì ông Quang thản nhiên tuyên bố không nhận vì đã bán đất, rồi tránh gặp mặt. Cuối năm 2018, ông Quang tới, đưa ra GCN đứng tên ông Quang!
Sống trong sợ hãi
Tới nhà ông C., ngồi chờ chưa ấm chỗ, chúng tôi đã thấy tiếng chó sủa dồn dập. Một người quen hớt hải lao lên giục chúng tôi chạy gấp: “Họ hung lắm, không cần biết ai đâu. Hôm trước, một người hàng xóm đang ngồi chơi, chúng sộc vào cầm dao chỉ thẳng mặt: Tin tui chém bà không?”, người này cho biết. Nhìn xuống dưới đường, chúng tôi đã thấy lố nhố nhóm người tay dao, tay gậy dừng xe, nhằm nhà ông C. xốc tới…
 Công an Cam Ranh khám xét nhà các đối tượng liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”. |
Nhớ lại sự việc, bà N.T.M.P, người trông coi nhà giùm ông C. còn run rẩy: Hôm đó, ông C. đi vắng, bà đang dọn dẹp thì 5 thanh niên và 1 phụ nữ tới. Vừa vào, họ đã chửi bới, kêu giao mặt bằng vì đất này ông Quang đã bán cho người khác. “Người phụ nữ chửi bới, đe lột quần áo, còn mấy thanh niên đập phá đồ đạc, giơ kéo, dao dọa đâm, tôi phải tháo chạy khỏi nhà”, bà P. cho biết. Các đối tượng còn đến nhiều lần nữa, đập phá tủ lạnh, máy giặt, bàn ghế, chén bát…, lục lọi tủ, lấy hết tài sản, tài liệu và không quên nhắn lại trước khi về: Nếu không giao đất, gặp đâu, chặt chân đó! Ông C. than: “Tôi đã trình báo công an nhưng lường chuyện bất trắc nên bây giờ tôi có nhà mà không dám về!”.
Cuối tháng 12-2018, đang đi làm, chị M.T.H.H. (thị xã Ninh Hòa) bỗng dưng bị 2 kẻ lạ mặt bất ngờ chạy xe áp sát, hăm dọa rồi vượt lên đánh võng trước đầu xe. Hốt hoảng, chị H. vội ghé vào trạm xăng bên đường. Các đối tượng lao tới chửi tục ầm ĩ... Rạng sáng 31-12-2018, 3 mẹ con sực tỉnh giấc vì mùi xăng nồng nặc xộc vào nhà, ra xem thì thấy cửa đã bị tạt sơn đỏ be bét; ổ khóa bị đổ keo; cửa cổng bị thay khóa… Gần đây nhất, chúng liều lĩnh tới trường học, giả đón con trai lớn của chị về thay mẹ nhưng cháu kịp chạy vào kêu thầy cô. Qua điện thoại, giọng đối tượng lạnh tanh: “H. à., mới là khởi đầu thôi! Còn 2 đứa con nữa nhé! Tao chỉ chích 1 mũi sida thôi là mày ôm hận cả đời! Không còn là vợ chồng thì phải chia tài sản, bán trả cho tao!...
Tao nói 1 câu thôi. Tao biết tai nạn đến với mày lúc nào!”. Con trai lớn của chị H. chưa hết run: “Chú ấy vào trường bảo đón con về thay mẹ, rồi chụp hình, nói ba mẹ làm, con phải chịu thôi, về nói mẹ lên gặp anh chú”. Sau khi gửi hình cháu cho chị H., đối tượng tiếp tục điện thoại: “Mới chụp hình với con mày đó, nó biết hay sao đó, khóc miết! Đừng để con khóc, tội nó! Không ai cản được đâu!”. Mới đây, 2 đối tượng còn liều lĩnh giả làm người dân tìm tới tận phòng làm việc của chị H. định uy hiếp nhưng bị phát hiện nên nhanh chóng tẩu thoát. Tất cả những đe dọa đó xuất phát từ khoản vay mà chồng chị H. bỏ trốn để lại. “Chồng tôi vay 400 triệu đồng, tính lãi ngày thành tổng cộng hơn 700 triệu đồng. Sợ bị hành hung, chồng tôi trốn biệt tăm, bỏ 3 mẹ con không biết tính sao”, chị H. thổn thức. Hiện tại, các đối tượng đếm lùi hạn trả nợ từng ngày và thường xuyên gọi điện thoại giữa đêm nhằm trấn áp tinh thần chị H.
Thực tế, đã có con nợ bị đe dọa tới hoảng loạn tinh thần như bà N.T.N.T (trú TP. Nha Trang). 3 tháng sau vài lần vay tiền góp của Trần Văn Tình cùng một số người quê tỉnh Hà Nam (thuê căn hộ Mường Thanh Viễn Triều, Nha Trang), từ 100 triệu đồng vay, tổng tiền gốc và lãi mà bà T. phải trả đã lên đến 570 triệu đồng! Nhóm Tình yêu cầu mỗi ngày bà T. phải trả 28,7 triệu đồng trong 20 ngày và dọa sẽ đánh người thân của bà nếu không trả. Tối 10-5, nhóm Tình lùng sục tìm bà T. và siết luôn chiếc xe máy bà đang đi, đồng thời ra “tối hậu thư”: nếu không trả tiền tiếp sẽ giết cả gia đình bà. Quá hoảng loạn, bà T. nhảy cầu Phong Châu tự vẫn, nhưng rất may được người dân cứu kịp.
NHÓM PHÓNG VIÊN
Kỳ 2: Cần vào cuộc quyết liệt
