Vừa qua, Hội đồng xét xử phúc thẩm Tòa án nhân dân tỉnh Khánh Hòa đã tuyên giảm án cho 2 bị cáo (BC) và hủy phần dân sự trong bản án sơ thẩm vụ án Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại UBND xã Cam Lập, TP. Cam Ranh (Báo Khánh Hòa đã đưa tin).
Thiếu trách nhiệm
Vụ án tóm tắt như sau: Từ ngày 11-12-2008 đến ngày 28-2-2011, Võ Đông Phương và BC Lâm Điền Phúc (sinh năm 1978) làm công tác địa chính xã và BC Bùi Thanh Phòng (sinh năm 1971, Chủ tịch UBND xã kiêm Chủ tịch Hội đồng xét duyệt cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất - GCN xã Cam Lập) đã không thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ, dẫn đến UBND thị xã Cam Ranh (nay là TP. Cam Ranh) cấp GCN trái pháp luật cho 9 trường hợp với tổng diện tích 98.677m2 đất, thiệt hại cho Nhà nước hơn 424 triệu đồng. Trong đó, BC Phúc thiếu trách nhiệm trong kiểm tra nguồn gốc, quá trình sử dụng đất đối với các hồ sơ cấp GCN cho 8 trường hợp, gây thiệt hại hơn 406 triệu đồng. BC Phòng, ngoài thiếu trách nhiệm chỉ đạo Phúc kiểm tra, xác minh các trường hợp trên, còn thiếu trách nhiệm chỉ đạo Phương kiểm tra, xác minh nguồn gốc, quá trình sử dụng đất đối với hồ sơ cấp GCN cho 1 trường hợp, gây thiệt hại hơn 17,7 triệu đồng.
Tòa cấp sơ thẩm đã tuyên phạt BC Phòng 1 năm tù; BC Phúc 1 năm 3 tháng tù cùng về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; ghi nhận sự thỏa thuận giữa BC Phòng, BC Phúc, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan Phương và đại diện theo pháp luật của UBND xã Cam Lập, để 2 BC và Phương bồi thường cho UBND xã Cam Lập tổng cộng hơn 420 triệu đồng; tịch thu sung ngân sách Nhà nước hơn 21,6 tỷ đồng tiền thu lợi bất chính của 7 hộ ông bà có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Cấp này còn kiến nghị UBND TP. Cam Ranh ra quyết định thu hồi diện tích đất đã bị huỷ GCN đối với 3 ông, bà; xem xét xử lý trách nhiệm hình sự 2 ông Văn Thành Phương và Trần Đăng Đệ.
Sau đó, 2 BC và 4 hộ ông bà có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan kháng cáo.
Hủy một phần
Tại phiên tòa phúc thẩm, 2 BC đều khẳng định không thỏa thuận bồi thường với bị hại và yêu cầu xem xét trách nhiệm liên đới của những người có trách nhiệm trong cấp GCN trái pháp luật. Đại diện UBND xã cũng xác nhận không thỏa thuận bồi thường với BC. Ngoài ra, ở phiên sơ thẩm, xã đã yêu cầu được trả lại phần đất cấp GCN trái pháp luật để quản lý nhưng tòa cấp sơ thẩm giải thích đất đã chuyển nhượng cho nhiều người, không có khả năng thu hồi, nên xã mới yêu cầu bồi thường bằng tiền. Đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh đề nghị bác kháng cáo, giữ nguyên bản án sơ thẩm.
Tòa cấp phúc thẩm nhận định, bản án sơ thẩm công nhận sự tự nguyện thỏa thuận bồi thường giữa các bên là không đúng. Bản án này xác định các BC gây thiệt hại cho Nhà nước do cấp GCN trái pháp luật nhưng lại chỉ kiến nghị UBND thành phố thu hồi diện tích đất cấp trái pháp luật là chưa đảm bảo quyền lợi của Nhà nước; phải căn cứ Điều 89, 106 Bộ luật Tố tụng hình sự buộc những người đang quản lý, sử dụng diện tích được cấp trái pháp luật trả lại cho Nhà nước để UBND xã Cam Lập tiếp tục quản lý theo quy định.
Các GCN cấp cho 9 hộ đều đã có quyết định hủy bỏ nên việc các hộ chuyển nhượng quyền sử dụng đất đều vô hiệu. Nhưng cơ quan điều tra chưa làm rõ yêu cầu cụ thể của các ông bà nhận chuyển nhượng đối với những người đã chuyển nhượng cho họ; chưa trưng cầu thiết lập sơ đồ bản vẽ đối với phần đất được cấp GCN trái pháp luật tại thửa 290 tờ bản đồ số 01 và thửa 64, 65 tờ bản đồ số 06.
Ngoài ra, do những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến việc chuyển nhượng vắng mặt tại phiên sơ thẩm nên bản án sơ thẩm đã quyết định tách ra giải quyết bằng vụ việc dân sự riêng, nhưng lại áp dụng điểm b khoản 1 Điều 47 Bộ luật Hình sự (BLHS), tịch thu sung công quỹ Nhà nước đối với họ là chưa bảo đảm căn cứ pháp lý, không phù hợp với các quy định của Bộ luật Dân sự năm 2005 (pháp luật tại thời điểm các giao dịch về chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa các bên được thực hiện) cũng như điểm b khoản 1 Điều 47 BLHS.
Đối với 2 BC, do chưa có tiền án, tiền sự, phạm tội một phần do không được đào tạo sâu về chuyên môn, hạn chế về năng lực công tác nên ngoài tình tiết giảm nhẹ đã được áp dụng, được áp dụng thêm khoản 2 Điều 51 BLHS để giảm một phần hình phạt.
Vì vậy, tòa cấp phúc thẩm đã tuyên giảm cho mỗi BC 3 tháng tù (BC Phòng còn 9 tháng tù, BC Phúc 1 năm tù); hủy một phần bản án sơ thẩm về nội dung kiến nghị UBND TP. Cam Ranh có quyết định thu hồi diện tích đất đã bị hủy GCN đối với 3 ông bà và các quyết định về phần dân sự, án phí dân sự, biện pháp tư pháp.
P.V
