Trước thực trạng nắng nóng kéo dài, mực nước xuống thấp, xâm nhập mặn tiến sâu, để ưu tiên nước cho mục đích sinh hoạt, cơ quan chức năng đã tính đến phương án dừng toàn bộ các trạm bơm lấy nước từ sông Cái Nha Trang phục vụ cho sản xuất nông nghiệp.
Xâm nhập mặn đe dọa
Theo Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Khánh Hòa, tháng 1, công ty đã tiến hành gia cố, sửa chữa đập tạm ngăn mặn Xuân Phong (tại cầu Vĩnh Phương, Nha Trang). Hoạt động gia cố đã đưa cao trình mặt đập lên +2,09m, việc chống thấm bổ sung cũng được thực hiện nhằm nâng cao khả năng giữ nước, đồng thời hạn chế hiện tượng xâm nhập mặn. Tuy vậy, thời tiết nắng nóng kéo dài, đến đầu tháng 4, mực nước tại công trình thu của Nhà máy nước Võ Cạnh, Xuân Phong xuống nhanh, cao trình mặt nước chỉ còn khoảng +1,41m, thấp hơn mặt đập 0,68m.
 Đập tạm ngăn mặn Xuân Phong (tại cầu Vĩnh Phương, Nha Trang), mực nước đang thấp hơn mọi năm. |
Để đảm bảo cung cấp nước cho các hoạt động sản xuất, sinh hoạt của nhân dân, từ đầu năm đến nay, công ty thường xuyên giám sát độ mặn tại đập tạm ngăn mặn Xuân Phong. Số liệu đo đạc trong tháng 3 cho thấy, độ mặn nước mặt phía trên đập là 12mg NaCl/lít; phía dưới đập (phía từ biển vào) dao động từ 90 đến 450mg NaCl/lít. Riêng độ mặn nước đáy ở khu vực phía dưới đập dao động từ 15.000 đến 29.400mg NaCl/lít; con số này (29.400mg NaCl/lít) cao gấp 118 lần tiêu chuẩn cấp nước cho phép và gần tương đương với độ mặn của nước biển (khoảng 35.000mg NaCl/lít).
Trong tình hình nắng hạn như hiện nay, cùng với việc lượng nước sông Cái Nha Trang đang ở mức rất thấp và dự báo của cơ quan chuyên môn về thời tiết nắng nóng sẽ còn kéo dài, khi phía dưới đập xảy ra triều cường, hiện tượng nước biển thẩm thấu lên phía trên đập tạm ngăn mặn Xuân Phong sẽ xảy ra, độ mặn tại đây có thể tương đương với độ mặn nước biển. Lúc này, Nhà máy nước Võ Cạnh, Xuân Phong có nguy cơ phải dừng hoạt động, ảnh hưởng đến việc cung cấp nước sinh hoạt cho hơn 500.000 người dân trên địa bàn TP. Nha Trang, huyện Diên Khánh và Cam Lâm.
Trước tình hình trên, mới đây, Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Khánh Hòa đã có công văn đề nghị Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh cho dừng triệt để hoạt động bơm phục vụ tưới tiêu nông nghiệp để ưu tiên nguồn nước cho sinh hoạt.
Ưu tiên nước sinh hoạt
Theo Đài Khí tượng thủy văn khu vực Nam Trung Bộ, từ đầu năm đến nay, mực nước trên sông Cái Nha Trang đã ở mức thấp nhất trong chuỗi số liệu quan trắc. Cụ thể là 2,39m, thấp hơn mực nước thấp nhất lịch sử 0,03m. Dự báo từ tháng 4 đến tháng 8, mực nước trên sông ít biến đổi và tiếp tục có xu thế giảm chậm.
 |
Để đảm bảo nước sinh hoạt cho người dân, ngày 8-4, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tham mưu UBND tỉnh xem xét, chỉ đạo các địa phương, đơn vị tập trung ưu tiên nguồn nước sông Cái Nha Trang để cấp cho các nhà máy nước phục vụ nước sinh hoạt của người dân; các trạm bơm phục vụ sản xuất nông nghiệp sử dụng nước trên sông Cái Nha Trang (từ trạm Đồng Trăng đến đập ngăn mặn Vĩnh Phương) sẽ tạm dừng cấp nước cho sản xuất lúa vụ hè thu năm 2020, chỉ thực hiện bơm nước phục vụ sinh hoạt và chăn nuôi.
Được biết, trên sông Cái Nha Trang đoạn từ trạm Đồng Trăng đến đập ngăn mặn Vĩnh Phương có 4 trạm bơm phục vụ nước sinh hoạt, 17 trạm bơm phục vụ tưới nông nghiệp. 17 trạm bơm này có nhiệm vụ bơm tưới lúa hè thu hàng năm cho khoảng 2.000ha. Diện tích này chủ yếu nằm ở Diên Khánh, thuộc các xã nằm trải dài dọc theo sông Cái như: Diên Lâm, Diên Thọ, Diên Sơn, Diên Phước, Diên Điền, Diên Phú, Diên An…
Theo tính toán của UBND huyện Diên Khánh, trong trường hợp khu vực Diên Khánh và thượng nguồn các sông không có mưa hoặc mưa không đáng kể kéo dài đến tháng 8, gần 6.000 hộ dân của các xã Diên Bình, Diên Hòa, Diên Lộc, Diên Xuân và Diên Lâm sẽ thiếu nước sinh hoạt, hơn 3.600ha lúa hè thu trong tổng diện tích khoảng 4.000ha sẽ phải ngưng sản xuất. Trường hợp nắng hạn gay gắt xảy ra, mực nước sông suối không đảm bảo cấp nước một phần cho sinh hoạt, tất cả các hệ thống cấp nước phải ngưng hoạt động, sẽ có hơn 11.200 hộ dân của các xã: Diên Bình, Diên Hòa, Diên Lộc, Diên Xuân, Diên Lâm, Diên Đồng, Diên Thọ, Diên Phước, Diên Lạc, Diên Sơn và Diên Điền bị thiếu nước sinh hoạt. Lúc này, toàn bộ diện tích lúa hè thu sẽ phải dừng sản xuất.
Hiện nay, trên cơ sở đề xuất của các đơn vị, địa phương, UBND tỉnh đang tính toán để sớm đưa ra phương án ứng phó, trong đó việc triển khai các giải pháp nhằm đảm bảo nước sinh hoạt cho người dân luôn là ưu tiên cao nhất.
HỒNG ĐĂNG
