Được mùa, giá cao, vụ lúa đông xuân năm nay thành công hơn mong đợi. Tuy vậy, niềm vui “ngắn chẳng tày gang”, khi mùa vụ tiếp theo nông dân đang lo lắng không biết có sản xuất được hay không?
Nông dân được mùa
Như thường lệ, những cánh đồng lúa đông xuân ở huyện Vạn Ninh vẫn là nơi nông dân thu hoạch sớm nhất trong toàn tỉnh. Lúa được trồng ở một số xã như: Vạn Long, Vạn Bình… vẫn duy trì vị thế dẫn đầu về năng suất khi có nhiều khu vực đạt tới 90 tạ/ha. Ông Nguyễn Dữ (xã Vạn Phú) phấn khởi cho biết, năm nay, nhờ thời tiết thuận lợi nên năng suất lúa đạt rất cao. Nhà ông trồng 8 sào, đã thu được gần 70 bao lúa mà vẫn chưa hết diện tích, ước năng suất gần 90 tạ/ha, cao hơn năm trước hàng chục tạ/ha.
 Nông dân xã Diên Hòa, huyện Diên Khánh thu hoạch lúa đông xuân. |
Không chỉ được mùa, giá thu mua lúa năm nay cũng tăng khoảng 500 đồng/kg so với năm trước. Lúa tươi bán tại ruộng phổ biến từ 5.500 đến 6.000 đồng/kg, mang về thu nhập cho người trồng lúa hơn 20 triệu đồng mỗi héc-ta. Theo ông Nguyễn Ngọc Ý - Trưởng phòng Kinh tế huyện Vạn Ninh, vụ lúa này toàn huyện gieo sạ hơn 3.500ha. Tính đến ngày 2-4, nông dân đã thu hoạch được gần 1.700ha, năng suất bình quân ước đạt 67 tạ/ha, cao hơn 5 tạ/ha so với năm trước.
Niềm vui được mùa cũng tràn ngập trên các cánh đồng lúa ở thị xã Ninh Hòa. Tuy vụ đông xuân nơi đây phải trải qua nhiều vất vả, nhất là việc thiếu hụt nước tưới thường xuyên do nắng hạn nhưng vẫn đạt năng suất và chất lượng cao hơn so với năm trước. Địa phương gieo sạ khoảng 8.700ha (chiếm gần một nửa diện tích lúa toàn tỉnh), năng suất bình quân ước đạt 65 tạ/ha, giá thu mua lúa ở mức cao và hình thức thương lái thu mua lúa tươi tại ruộng cũng trở nên phổ biến.
Diên Khánh là địa phương đang được đánh giá dẫn đầu toàn tỉnh về hình thức tổ chức sản xuất khi phần lớn hạt lúa đều được sản xuất chung một quy trình và theo hợp đồng bao tiêu sản phẩm. Theo ông Võ Hùng - Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Diên Hòa, vụ đông xuân này, hợp tác xã có 240ha lúa, trong đó có 140ha sản xuất lúa giống theo đơn đặt hàng, 90% diện tích được gieo sạ giống lúa ML202, đến nay đã cơ bản thu hoạch xong, năng suất đạt 72 tạ/ha, tăng 5 tạ/ha so với năm trước. Qua tính toán, với giá bán hơn 6.000 đồng/kg như hiện nay, mỗi héc-ta lúa thương phẩm, nông dân lãi 22 - 24 triệu đồng, trong khi 1ha lúa giống nông dân thu về 27 - 29 triệu đồng.
Thấp thỏm vụ hè thu
Hiện nay là cao điểm thu hoạch lúa đông xuân. Theo cơ quan chuyên môn, hơn 19.000ha lúa đã thu hoạch được khoảng một nửa, hoạt động thu hoạch sẽ hoàn thành trong khoảng 15 ngày nữa. Tuy nhiên, ngay từ bây giờ, nông dân trong tỉnh đã phải lo toan cho vụ hè thu sắp tới.
 |
Trong cuộc họp mới đây giữa Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn với đơn vị quản lý hồ chứa và các địa phương về việc điều tiết nước tưới cho vụ lúa hè thu, tính toán của đơn vị quản lý hồ chứa nước cho thấy, sẽ có hơn 10.000ha lúa hè thu phải ngưng sản xuất do không đáp ứng đủ nước tưới. Hơn 3.000ha lúa hưởng lợi từ hệ thống thủy lợi do các địa phương quản lý cũng phải bỏ vụ với lý do tương tự. Tuy nhiên, cho đến thời điểm này, việc có bao nhiêu héc-ta lúa hè thu, ở khu vực cụ thể nào sẽ được xuống giống hay ngưng sản xuất vẫn chưa có câu trả lời chính thức từ cơ quan có thẩm quyền.
Điều này đang ảnh hưởng lớn đến kế hoạch sản xuất tiếp theo của nông dân, đặc biệt là thành viên các HTX nông nghiệp, vì các HTX thường áp dụng chung một lịch thời vụ và được lên kế hoạch ngay từ đầu năm. Đơn cử như tại Diên Khánh, phần lớn trong số hơn 20 HTX nông nghiệp của địa phương này đều lên lịch thời vụ cho toàn bộ diện tích của HTX mình. Không những vậy, hàng nghìn héc-ta lúa ở Diên Khánh thường sản xuất theo đơn đặt hàng của các doanh nghiệp. Đến thời điểm này vẫn chưa biết có sản xuất vụ hè thu hay không đang khiến cho hoạt động ký kết hợp đồng giữa các HTX với doanh nghiệp chưa thể triển khai.
Theo lãnh đạo Chi cục Thủy lợi tỉnh, hiện nay, các địa phương, đơn vị quản lý công trình đập, hồ chứa nước, đơn vị cấp nước sinh hoạt trên địa bàn tỉnh đã hoàn thiện phương án phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn; cơ quan chuyên môn đang tập trung đánh giá tình hình khí tượng, thủy văn trên địa bàn tỉnh thời gian tới. Trên cơ sở nguồn nước hiện có, dự báo thời tiết thời gian tới và kế hoạch chống hạn của các địa phương, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ tổng hợp, tham mưu UBND tỉnh xem xét, quyết định việc sản xuất lúa hè thu 2020.
Qua tìm hiểu, thời điểm ngày 31-3, 19 hồ chứa nước lớn trên toàn tỉnh với khả năng chứa khoảng 250 triệu m3 nước chỉ còn chưa đầy 96,5 triệu m3. Đây là lượng nước ít hơn nhiều so với trung bình nhiều năm và khả năng rất lớn là hầu hết diện tích lúa hè thu sắp tới sẽ phải tạm ngưng sản xuất để ưu tiên nguồn nước phục vụ sinh hoạt, dịch vụ, công nghiệp. Hy vọng cơ quan tham mưu sớm đề xuất điều chỉnh kế hoạch sản xuất vụ lúa hè thu 2020, trình UBND tỉnh xem xét quyết định nhằm giúp các địa phương và người dân chủ động hơn trong hoạt động sản xuất lúa.
Hồng Đăng
