Thỉnh thoảng ra phố gặp những hàng xôi, bánh bao, khoai… với cái xửng hấp bằng nhôm bốc khói nghi ngút khiến tôi nhớ cái xửng hấp của má ngày xưa cũng y hệt vậy và những món bánh má hay làm.
Thời ấy đa phần nhà con đông, hiếm có chuyện cả nhà kéo nhau đi ăn quà vặt mà thường làm ở nhà với những món như: bánh bèo, bánh căn, bánh xèo, bánh ướt... Hầu như nhà nào cũng có một cái xửng hấp, khuôn bánh căn, bánh xèo, cái thùng bằng thiếc có nắp đậy, khi cần làm món bánh ướt thì bọc màng vải lên trên để tráng. Cái xửng hấp của má tôi ngoài món bánh bèo còn để hấp bánh ít trần - là món ba tôi rất thích. Món ăn thường chạm vào nỗi nhớ, kỷ niệm, tình yêu thương nên ai cũng có hồi ức về món ăn của mẹ ngon nhất trên đời.
Những gia đình đông con hồi ấy còn có cái cối đá xay bột. Những nhà không có cối hay mang đến xay nhờ. Hồi ấy, má tôi xay bột ké nhà bác Tư bên cạnh. Cái bánh ít trần của má được làm khá công phu. Nếp ngâm qua đêm mới xay. Bột mang về đổ vào trong một cái túi vải trắng dày cột lại để trong một cái thau, đặt cái thớt lên trên ép nước ra hết gọi là đăng bột. Trong lúc chờ đăng bột, má tôi ngâm đậu xanh, đãi vỏ, luộc, đánh nhuyễn rồi xào với tôm, thịt, gia vị… Quan trọng nhất, quyết định bánh ngon hay không ở công đoạn làm nhân. Nhân đậu xanh có chút vị béo của dầu mỡ, đậu xanh; miếng thịt nhỏ mềm vừa phải và tôm tươi nõn, dai nhẹ. Mùi hành, tiêu thơm dậy, vị cay thoáng qua đầu lưỡi khiến nhân càng ngon. Nhân để nguội rồi vo viên tròn.
 |
Bột đăng xong nhồi cho mịn, không nhão, không khô, vò viên tròn rồi ép nhẹ thành miếng. Lấy nhân đặt vào miếng bột, má vo thành cái bánh, bỏ trên từng miếng lá chuối cắt tròn nhỏ, rất đều tay. Đó là cái khéo tay của người làm bánh. Cuối cùng là hấp bánh trong xửng. Còn thêm một công đoạn nữa là làm muối mè. Mè rang thơm mà không cháy, cho vào cối giã nhẹ, trộn với đường, xíu muối.
Hồi đó ba tôi thích ăn bánh tráng nướng kẹp với bánh ít trần. Bánh tráng nướng ở Thành (Diên Khánh) luôn có vị ngọt, mặn nhẹ vừa phải ăn rất ngon, rất khác với bánh tráng nướng các nơi khác. Thật khó quên hình ảnh ba tôi cầm cái bánh tráng bẻ ra hai miếng nhỏ, xong ông bỏ cái bánh ít trần và rưới thêm chút muối mè, kẹp lại. Nhìn vẻ mặt tận hưởng của ba, mới hiểu được niềm hạnh phúc làm ra món ăn ngon cho chồng, con của má.
Có gia đình riêng, vài lần tôi làm món bánh ít trần từ bột nếp và đậu xanh đãi vỏ sẵn mua ở siêu thị. Tôi cũng xào nhân đậu xanh như má nhưng cái bánh không bằng và ít được sự hưởng ứng nồng nhiệt của các thành viên trong gia đình nên tôi không làm nữa. Thèm thì mua vài cái về ăn nhưng tôi không thấy ngon như cái bánh của má ngày xưa, vừa lấy ra khỏi xửng hấp, còn nóng, ăn với bánh tráng nướng, giòn rụm. Ngon làm sao!
KIM DUY
