Do nhiều nguyên nhân, nguồn vốn tín dụng đối với kinh tế tập thể còn thấp, chỉ chiếm 0,04% tổng dư nợ cho vay toàn tỉnh Khánh Hòa.
Dư nợ thấp
Đến ngày 30-6, trên địa bàn tỉnh có 135 hợp tác xã (HTX), liên hiệp HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp nông thôn, ngành nghề muối, ngư nghiệp, xây dựng, vận tải, thủ công mỹ nghệ... Trong đó, chỉ có 10 HTX vay vốn ngân hàng với doanh số vay gần 50 tỷ đồng, dư nợ gần 36,2 tỷ đồng, chiếm 0,04% tổng dư nợ cho vay toàn tỉnh; so đầu năm tăng gần 2,8 tỷ đồng (tăng 8,2%).
Theo lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Chi nhánh Khánh Hòa, thực tế, các HTX nông nghiệp chỉ đơn thuần cung ứng vật tư cho xã viên tại địa phương, làm dịch vụ nông nghiệp (kinh doanh giống lúa, dịch vụ làm đất, thủy lợi), nhu cầu vay vốn không cao và không thường xuyên. Các HTX có đủ điều kiện vay vốn, phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả, đều được NH giải quyết cho vay. Các trường hợp NH từ chối cho vay, nguyên nhân chủ yếu do khách hàng không đủ các điều kiện cho vay của NH, dự án đầu tư, phương án sản xuất, kinh doanh chưa có tính khả thi và hiệu quả…
Do hạn chế về nhân lực, sự gắn kết, các HTX, tổ hợp tác không có khả năng phát triển theo quy mô lớn. Tình trạng chung của các HTX là thiếu vốn điều lệ, xã viên gia nhập HTX và góp vốn bằng tài sản nhưng dưới hình thức tự quản lý, sử dụng, tự sản xuất, tiêu thụ; chưa có sự quản lý tập trung về tổ chức sản xuất và thị trường cung ứng, tiêu thụ; chưa có nhiều mô hình liên kết theo chuỗi giá trị hàng hóa. Các HTX chủ yếu vay tín chấp, không có tài sản thế chấp; một số HTX được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng là đất do Nhà nước giao không thu tiền sử dụng đất, không được sử dụng làm tài sản thế chấp. Hầu hết tài sản góp vốn là tài sản của cá nhân các thành viên ban quản lý hoặc xã viên nhưng các cá nhân này không chấp nhận bảo lãnh cho HTX vay vốn. Nguồn vốn tự có thấp, khả năng tài chính của các HTX hạn chế nên chỉ hoạt động cầm chừng, không có khả năng thực hiện các dự án có quy mô lớn. Một số HTX có xây dựng phương án kinh doanh nhưng không khả thi, hiệu quả, sổ sách kế toán không rõ ràng, không đáp ứng các điều kiện để được vay vốn không đảm bảo tài sản theo quy định. Do đó, các tổ chức tín dụng (TCTD) không mạnh dạn đầu tư cho vay. Nghị định số 55 của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn khuyến khích khách hàng vay vốn tham gia mua bảo hiểm đối với đối tượng sản xuất nông nghiệp để giảm thiểu rủi ro. Tuy nhiên, trên địa bàn tỉnh chưa có tổ chức bảo hiểm triển khai bán bảo hiểm cho khách hàng sản xuất nông nghiệp.
 Nông dân huyện Diên Khánh thu hoạch lúa. Ảnh: C.Đ |
Đề xuất tháo gỡ khó khăn
Ông Đỗ Trọng Thảo - Phó Giám đốc NHNN Chi nhánh Khánh Hòa cho biết, thời gian qua, chi nhánh đã chỉ đạo các TCTD tạo điều kiện thuận lợi cho các HTX và các hình thức kinh tế hợp tác tiếp cận vốn tín dụng NH; đa dạng hóa các sản phẩm tín dụng phù hợp với đối tượng là HTX, liên hiệp HTX nông nghiệp, các đối tượng của Chương trình Quốc gia mỗi xã một sản phẩm. Chi nhánh đã tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành liên quan hướng dẫn, tạo điều kiện để các HTX được thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê nhằm đáp ứng yêu cầu về tài sản thế chấp khi phát sinh nhu cầu vay vốn tại các TCTD...
Để tạo thuận lợi cho các đơn vị kinh tế tập thể phát triển và tiếp cận vốn tín dụng trong thời gian tới, NHNN Chi nhánh Khánh Hòa đề xuất các cấp chính quyền địa phương quan tâm xây dựng và phát triển các mô hình liên kết giữa doanh nghiệp với HTX và nông dân sản xuất theo chuỗi, gắn sản xuất với chế biến và tiêu thụ nông sản thông qua hợp đồng kinh tế nhằm nâng cao giá trị sản xuất, tăng thu nhập. Bên cạnh đó, tăng cường công tác đào tạo, tập huấn cho cán bộ chủ chốt của HTX; chuyển giao khoa học kỹ thuật; tăng cường tổ chức quản lý, kiểm tra tình hình tổ chức và hoạt động, nhất là kiểm tra hoạt động tài chính của HTX.
Để giảm thiểu rủi ro đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp nông thôn, Chính phủ cần có biện pháp phát triển thị trường bảo hiểm nông nghiệp. Đây là thị trường dễ gặp rủi ro do những biến động của thời tiết, thiên tai, dịch bệnh; mức phí bảo hiểm nông nghiệp không cao, trong khi thiên tai thường xuyên xảy ra. Vì vậy, để phát triển thị trường bảo hiểm, khuyến khích các tổ chức bảo hiểm tham gia lĩnh vực nông nghiệp, giúp nông dân yên tâm đầu tư sản xuất ổn định và lâu dài, Chính phủ cần có các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm như giảm thuế, hỗ trợ phí mua bảo hiểm cho nông dân…
NAM DU
