Để ngăn chặn nạn khai thác cát trái phép, UBND thị xã Ninh Hòa đã thông qua kế hoạch quản lý hoạt động khai thác cát trái phép trên địa bàn. Trong đó, yếu tố quan trọng là lực lượng kiểm tra sẽ tổ chức ca nô tuần tra trên sông thay vì tuần tra trên bờ như trước.
Thành lập tổ công tác liên ngành
Trưa 30-3, đi dọc theo bờ sông Cái Ninh Hòa đoạn qua thôn Ngũ Mỹ ở xã Ninh Xuân, chúng tôi nghe thấy tiếng lạch bạch của chiếc máy hút cát đang hoạt động. Sau một hồi đi theo tiếng máy nổ, chúng tôi phát hiện 1 chiếc ghe hút cát đang hoạt động cạnh bụi cây phía bờ nam sông Cái. Khi đầy cát, chiếc ghe nhanh chóng tấp vào bờ cách khu vực hút cát chừng 300m, tại đây có một chiếc máy hút khác, hút cát từ ghe lên chiếc xe ben đang đợi sẵn, chở đi tiêu thụ.
 Khai thác cát trên sông Cái Ninh Hòa. |
Phía trên bờ sông Cái Ninh Hòa khu vực này, do hoạt động khai thác cát lậu diễn ra lâu nay nên bờ sông bị sạt lở, hở hàm ếch khá nặng, nhất là phía bờ nam. Một người dân cho biết, hàng năm tình trạng sạt lở đều xảy ra, khiến đất sản xuất ngày càng bị thu hẹp, sông thì ngày càng rộng ra.
Theo Phòng Quản lý đô thị thị xã Ninh Hòa, đây là địa bàn có hoạt động khai thác cát trái phép diễn ra khá mạnh. Mỗi ngày có hàng chục phương tiện khai thác cát hoạt động. Vì vậy, để tăng cường kiểm soát, tiến tới xóa bỏ tình trạng này, tháng 12-2018, thị xã Ninh Hòa đã thành lập Tổ công tác liên ngành tiến hành kiểm tra, xử lý phương tiện hoạt động trên sông Cái thuộc địa bàn xã Ninh Xuân (gọi tắt là Tổ công tác). Thời gian kiểm tra từ ngày 28-12-2018 đến 20-1-2019. Ngay khi triển khai kế hoạch của huyện, UBND xã Ninh Xuân đã phân công cán bộ phụ trách lĩnh vực tài nguyên môi trường, Ban công an xã phối hợp với Ban nhân dân thôn chủ động nắm bắt đối tượng, thời điểm hoạt động phổ biến, các hình thức và số lượng ghe, tàu vi phạm. Qua xác minh hiện trường, xã Ninh Xuân đã phát hiện 9 trường hợp khai thác cát trái phép. Trong đó, có 8 trường hợp ở thôn Phước Lâm và 1 trường hợp ở thôn Ngũ Mỹ. Số lượng ghe khai thác cát là 12 chiếc. Mỗi lần khai thác, tùy vào khu vực, chỉ trong khoảng 3 giờ, mỗi chiếc ghe hút được 2 - 3m3 cát.
Theo ông Phan Văn Dọn - Phó Trưởng phòng Quản lý đô thị thị xã Ninh Hòa, nhờ tổ chức kiểm tra, kiểm soát thường xuyên, nên từ tháng 12-2018 đến tháng 1-2019, tình hình khai thác cát trên sông Cái đoạn qua xã Ninh Xuân đã lắng xuống. Lần kiểm tra thực địa mới nhất vào ngày 7-1-2019, nhiều ghe hút cát đã được chuyển lên bờ, một số đối tượng đã vận chuyển ghe, tàu đi nơi khác. Thời điểm này chỉ còn 2 ghe hoạt động, khi thấy đoàn kiểm tra đã nhanh chóng chạy trốn. Tuy nhiên, trong dịp Tết Nguyên đán, tình hình khai thác cát trái phép ở khu vực này lại tái diễn và có dấu hiệu tăng thêm. Vì vậy, phòng đã tham mưu UBND thị xã duy trì Tổ công tác nhằm tiếp tục tăng cường kiểm soát tình hình.
Đưa ca nô vào tuần tra
Một trong những nguyên nhân khiến tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Cái Ninh Hòa diễn ra dai dẳng đó là hoạt động kiểm tra, kiểm soát chủ yếu ở trên bờ; trong khi các đối tượng vi phạm ở dưới sông, khi phát hiện đoàn kiểm tra thì nhanh chóng di chuyển đi nơi khác. Chưa kể các đối tượng vi phạm đều tổ chức cảnh giới, khi phát hiện có đoàn kiểm tra liền nhanh chóng thu hồi tang vật vi phạm. Khó khăn lớn nhất hiện nay của lực lượng kiểm tra là chưa có phương tiện hoạt động trên sông. Vì vậy, đầu tháng 3-2019, Phòng Quản lý đô thị thị xã Ninh Hòa đã đề xuất UBND thị xã tăng cường ca nô tuần tra.
Ngày 11-3, UBND thị xã Ninh Hòa đã đồng ý với đề xuất này, cho phép kéo dài hoạt động của Tổ công tác đến ngày 29-4-2019. Đồng thời, đề nghị UBND tỉnh và Công an tỉnh sớm xem xét bố trí ca nô cho Công an thị xã để phục vụ tuần tra, kiểm soát trên sông Cái. Ngoài ra, Công an thị xã cũng xây dựng kế hoạch riêng nhằm xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm cũng như các giải pháp kiểm soát nguồn gốc cát vận chuyển lưu thông trên đường, kịp thời phát hiện, xử lý đối với chủ xe chở cát không chứng minh được nguồn gốc hợp lệ.
Hiện nay, thị xã Ninh Hòa đã tiếp nhận ca nô được tăng cường từ Công an tỉnh. Vì thế, sắp tới, hoạt động tuần tra, kiểm soát tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Cái Ninh Hòa sẽ chủ yếu được thực hiện trên sông thay vì trên bờ như trước. “Hầu hết các ghe hút cát đều không có đăng ký, đăng kiểm. Người điều khiển ghe cũng không có chứng chỉ hành nghề theo quy định. Hoạt động khai thác cát không có giấy phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Các hành vi này sẽ bị xử lý dưới hình thức phạt tiền, tịch thu tang vật, phương tiện, khoáng sản khai thác trái phép và buộc thực hiện các giải pháp cải tạo, phục hồi môi trường khu vực đã khai thác theo các quy định hiện hành”, một thành viên Tổ công tác cho biết.
Hồng Đăng
