Do hệ thống kênh mương thủy lợi đầu tư gần 20 năm đã xuống cấp nghiêm trọng nên hơn 2 năm qua, 11ha đất canh tác của 189 hộ đồng bào Raglai ở thôn Suối Lau 2 (xã Suối Cát, huyện Cam Lâm, Khánh Hòa) bỏ hoang, không thể sản xuất.
Có kênh nhưng không có nước
Có mặt trên cánh đồng rộng hơn 30ha của 3 thôn Suối Lau 1, Suối Lau 2 và Suối Lau 3, chúng tôi nhận thấy sự khác biệt lớn khi ở phía dưới cánh đồng thôn Suối Lau 1 và Suối Lau 3 (diện tích hơn 20ha) lúa đã chín vàng chuẩn bị thu hoạch, còn 11ha ở thôn Suối Lau 2 thì đất khô cằn, nứt nẻ đang bỏ hoang.
 Cánh đồng thôn Suối Lau 2 hiện nay được cho thuê lại để trồng dưa hấu. |
Chỉ cho chúng tôi hệ thống kênh mương thủy lợi dẫn nước vào cánh đồng đang sắp cạn kiệt, ông Hà Văn Xuân (Thôn trưởng thôn Suối Lau 2) cho biết, hệ thống kênh mương thủy lợi 3 thôn Suối Lau được đầu tư xây dựng từ năm 2002 đã đảm bảo nước tưới cho cánh đồng 3 thôn suốt nhiều năm qua, đem lại mùa màng bội thu, ổn định cuộc sống người dân. Nguồn nước hệ thống kênh mương này được dẫn về từ hồ Suối Dầu, lần lượt chảy qua cánh đồng thôn Suối Lau 1, Suối Lau 3 và điểm cuối cùng của hệ thống là cánh đồng thôn Suối Lau 2. Tuy nhiên, qua thời gian dài không được nâng cấp, hệ thống kênh mương ngày càng xuống cấp, nhiều chỗ bị gãy đổ bê tông. Đến mùa vụ năm 2018, khi chảy qua đường dẫn kênh mương, nước tràn qua các vị trí kênh mương xuống cấp, chảy hết vào cánh đồng thôn Suối Lau 1 và Suối Lau 3. Khi mương thủy lợi dẫn nước đến được cánh đồng thôn Suối Lau 2 thì đã cạn kiệt nên nguồn nước không vào được ruộng. 11ha đất canh tác ở cánh đồng thôn Suối Lau 2, mỗi hộ được Nhà nước cấp trung bình 1.000m2 đất, sản xuất lúa mỗi năm 2 vụ đông xuân và hè thu, là nguồn lương thực chính của 189 hộ đồng bào Raglai trong thôn. 2 năm qua, không có nước canh tác, cánh đồng bỏ hoang, người dân chỉ biết đi làm thuê, nay đây mai đó nên cuộc sống gặp rất nhiều khó khăn.
Còn chờ vốn
Theo tìm hiểu của phóng viên, hiện nay, do không có nước để làm ruộng, đồng bào Raglai đã cho thuê lại đất ở cánh đồng thôn Suối Lau 2 để người thuê trồng dưa hấu, với giá 1 triệu đồng mỗi vụ (6 tháng) trên diện tích 1.000m2. Người thuê đất sẽ đầu tư hệ thống đường ống bơm nước từ suối Dầu lên phục vụ canh tác.
Ông Lê Thành Huy - Phó Chủ tịch UBND xã Suối Cát cho biết, hệ thống kênh mương thủy lợi 3 thôn Suối Lau sau quá trình sử dụng gần 20 năm chưa được sửa chữa nên việc hư hại, xuống cấp là điều không thể tránh khỏi. Tuy địa phương rất quan tâm nhưng ngân sách xã có hạn nên không thể sửa chữa, nâng cấp. Nhận thấy sự bức thiết của công trình này, vừa qua, UBND xã đã kiến nghị UBND huyện Cam Lâm, Phòng Dân tộc huyện bố trí kinh phí để nâng cấp, sửa chữa hệ thống mương tưới chính của 3 thôn Suối Lau, chiều dài 1.600m, với tổng kinh phí dự kiến 3 tỷ đồng, thời gian thực hiện trong năm 2021, nhằm dẫn nước về phục hồi lại sản xuất trên cánh đồng của người dân.
Ông Nguyễn Đức Trung - Trưởng phòng Dân tộc huyện Cam Lâm cho biết, trên cơ sở kiến nghị của xã Suối Cát, huyện đã rà soát và đưa công trình nâng cấp, sửa chưa hệ thống mương tưới chính của 3 thôn Suối Lau vào danh mục dự kiến đầu tư. Tuy nhiên, huyện đang chờ vốn từ các chương trình kinh tế - xã hội miền núi mới có thể triển khai thực hiện đầu tư các công trình có trong danh mục, theo thứ tự ưu tiên xét theo tính cấp thiết.
THÁI THỊNH
