Theo UBND tỉnh Khánh Hòa, hiện trên địa bàn xuất hiện nhiều phương thức thanh toán, chuyển tiền kinh doanh qua POS khi chưa được các cơ quan quản lý của Việt Nam cấp phép. UBND tỉnh Khánh Hòa cho rằng đây là một hình thức trốn thuế, gây thất thu cho nền kinh tế địa phương.
Tràn lan phương thức thanh toán “lậu”
“UBND tỉnh đề nghị các Bộ, ngành Trung ương, đặc biệt là Ngân hàng Nhà nước có các giải pháp quản lý hoạt động thanh toán qua POS, Alipay, Wechat Pay… một cách hiệu quả để kịp thời xử lý đối với các trường hợp vi phạm và chống thất thu thuế cho ngân sách nhà nước”, văn bản nêu.
Theo tìm hiểu, hầu hết các cửa hàng có phục vụ khách Trung Quốc trên địa bàn TP Nha Trang đều chấp nhận các phương thức thanh toán bằng các hình thức như Alipay, Wechat Pay… “Khách Trung Quốc vào mua nhiều, không phải ai cũng mang tiền mặt đã được đổi ra tiền Việt Nam để thanh toán. Vì vậy cửa hàng mình chọn cách chấp nhận thanh toán cho khách qua Wechat Pay hoặc Alipay”, anh P. chủ cửa hàng trên đường Nguyễn Thiện Thuật (TP Nha Trang) cho biết.
Nếu đi dọc các con phố, vào các cửa hàng ở TP Nha Trang từ hàng ăn đến mua sắm đồ mỹ nghệ nhân viên quan đều cho biết, chấp nhận mọi hình thức thanh toán nếu khách không có tiền mặt. “Do nhu cầu, bọn em chấp nhận hết các phương thức thanh toán. Muốn bán được hàng thì phải vậy thôi”, chị N. nhân viên một cửa hàng đồ mỹ nghệ trên đường Hùng Vương nói. Hầu hết những cửa hàng khi được hỏi về việc Việt Nam chưa cấp phép với các hình thức thanh toán Alipay hoặc Wechat Pay thì họ viện lý do chiều khách hoặc không biết bị cấm.
Theo một cán bộ ngành thuế tỉnh Khánh Hòa, việc thanh toán bằng các hình thức nêu trên thực chất là làm lậu. “Luật pháp của Việt Nam không cho phép và dòng tiền này sẽ chạy thẳng ra nước ngoài mà mình không được hưởng lợi gì”, cán bộ này nói. Tương tự, nhiều người cho rằng, việc các cửa hàng bán cho du khách Trung Quốc thanh toán bằng Alipay hoặc Wechat Pay là một bộ phận trong hình thức du lịch 0 đồng. “Các cửa hàng này chỉ phục vụ khách Trung Quốc. Khi khách đến họ mới đưa các dụng cụ máy POS ra để du khách có thể mua sắm. Mình đến kiểm tra khó phát hiện”, một cán bộ Sở Du lịch Khánh Hòa thông tin.
Theo ông Nguyễn Hoài Chiểu, Giám đốc NHNN Chi nhánh Khánh Hòa, máy POS muốn hoạt động tại Việt Nam phải được các ngân hàng trong nước chấp thuận và kết nối với các trung tâm thanh toán để quản lý dòng tiền. Máy POS hợp pháp cũng chỉ chấp thuận một số ít thẻ quốc tế tại Việt Nam để kiểm soát dòng tiền ngoại tệ ra vào, tránh chuyển ngoại tệ bất hợp pháp ra nước ngoài. “Việc các cửa hàng sử dụng máy POS nhập lậu từ Trung Quốc sẽ gây thất thu thuế, khó kiểm soát được hàng hóa. Những máy POS “chui” rất khó xử lý, đòi hỏi phải lực lượng có nghiệp vụ như công an, quản lý thị trường kiểm tra đột xuất mới phát hiện được”, ông Chiểu nói.
Lúng túng trong khâu xử lý
Trong văn bản khẩn gửi Văn phòng Chính phủ, UBND tỉnh Khánh Hòa khẳng định, việc các doanh nghiệp khai thác thị trường khách Trung Quốc với các tour giá rẻ qua các chuyến bay charter dẫn đến hình thành các chuỗi cửa hàng mua sắm để bù đắp chi phí. Trong đó, một số đơn vị có dấu hiệu vi phạm quy định pháp luật Việt Nam về niêm yết giá, bán đúng giá niêm yết, thanh toán bằng đồng nhân dân tệ, thanh toán chui qua POS, thanh toán thông qua mã phản hồi nhanh (QR code) dưới hình thức sử dụng điện thoại thông minh.
Hiện nay, các tổ chức thanh toán thẻ cung cấp cho các đơn vị chấp nhận thẻ các loại máy POS cầm tay. Tổ chức thanh toán thẻ chưa có các giải pháp quản lý về quy trình và công nghệ nên việc kiểm tra, giám sát việc chấp hành các quy định của pháp luật thông qua POS rất khó khăn. Máy này nhỏ gọn, dễ cất giấu và khó phân biệt đâu là máy hoạt động hợp pháp, đâu là máy hoạt động trái phép.
Hình thức thanh toán thông qua mã phản hồi nhanh dưới hình thức sử dụng điện thoại thông minh được thực hiện qua điện thoại di động của bên bán và bên mua nên việc kiểm tra, bắt quả tang các trường hợp này rất khó và không có chứng cứ như hóa đơn, chứng từ… Vì vậy, để kiểm soát các hoạt động thanh toán này cần phải có các giải pháp quản lý về công nghệ và các quy định pháp luật cụ thể.
