Gieo chữ ở Trường Sa

Giữa Trường Sa xa xôi đầy nắng gió, các thầy giáo vẫn ngày đêm cần mẫn dạy chữ cho các em học sinh. Ngôi trường nhỏ trên đảo lúc nào cũng rộn vang tiếng cười, hân hoan niềm vui con trẻ.

Buổi học cuối năm

Sáng cuối năm, thời tiết ở Trường Sa dịu nhẹ lạ thường. Những cánh hải âu liên tục chao nghiêng, nô đùa cùng sóng nước. Nằm ven đảo, Trường Tiểu học xã Song Tử Tây mới 7 giờ đã rộn ràng tiếng học trò nô đùa. Các em xúng xính trong áo dài truyền thống. Chỉ tay về phía các học trò nhỏ đang nô đùa dưới tán bàng vuông, thầy Nguyễn Hữu Phú - Hiệu trưởng Trường Tiểu học xã Song Tử Tây vui vẻ giới thiệu: “Cuối năm, các học trò ở đây không phải mặc đồng phục mà thay  vào đó là áo dài truyền thống mang sắc xuân của dân tộc. Năm nào đến gần Tết, các em cũng xin thầy cho mặc áo dài. Nhiều em hết giờ học vẫn không chịu thay vì thích quá!”.

Đúng 7 giờ 30, tiếng chuông báo hiệu giờ học bắt đầu. Buổi học cuối năm nên không khí cũng vui nhộn khác thường. Mọi bài học đều được các thầy lồng ghép hình ảnh, thông tin liên quan đến Tết cổ truyền của dân tộc. Trong căn phòng đơn sơ, các em chăm chú lắng nghe thầy giáo kể chuyện về ngày Tết, phong tục lì xì đầu năm, tục chúc Tết ông bà, cha mẹ… Để các học trò dễ hiểu, trước Tết một tuần, các thầy đã phải hì hục tự làm các mô hình bánh chưng, mâm ngũ quả, hoa đào, hoa mai bằng xốp hoặc bằng nhựa.

Tranh thủ lúc học trò ra chơi, thầy giáo trẻ Nguyễn Bá Ngọc (sinh năm 1993) hiện đang phụ trách khối mầm non Trường Tiểu học xã đảo Song Tử Tây cho biết: “Đêm cuối năm đầu tiên ở Trường Sa, tôi không sao chợp mắt. Một phần vì nhớ đất liền, một phần cảm thấy xúc động, thiêng liêng. Tôi mường tượng ra cảnh học trò của mình trong đất liền giờ này đang cùng cha mẹ đi dạo phố đầy đèn hoa, được xúng xính trong quần áo mới nên càng thấy thương các học trò ở đảo. Vì vậy, những buổi học cuối năm, chúng tôi luôn cố gắng tạo ra không khí xuân cho các em. Dù không trọn vẹn, đủ đầy nhưng cũng phần nào gieo vào ký ức các em những hình ảnh đẹp nhất về Tết cổ truyền của dân tộc”.

Đã thành thông lệ, sau buổi học cuối năm, các thầy cô ở Trường Sa thường đưa các em học sinh đi chùa thắp nhang, đến các tượng đài và đi vòng quanh bãi biển. Việc làm này vừa để các em cảm nhận được ý nghĩa biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc, vừa để vơi đi nỗi nhớ đất liền luôn canh cánh trong lòng. “Lại một cái Tết xa nhà, xa người thân nhưng với chúng tôi, dường như Trường Sa không thể xa rời. Dù vẫn nhớ đất liền nhưng Trường Sa giờ đây chẳng khác nào nhà của tôi rồi. Thầy trò ở nơi đảo xa mong những người thân ở đất liền năm mới hạnh phúc và thật nhiều niềm vui”, thầy Bành Hữu Tình (quê ở huyện Cam Lâm) dạy học trên đảo Trường Sa Lớn tâm sự.

Những lớp học đặc biệt

Thực tế, việc dạy học ở hải đảo có nhiều khó khăn. Mỗi lớp học trên xã đảo Song Tử Tây, đảo Trường Sa Lớn, Sinh Tồn đều rất đặc biệt. Do mỗi xã đảo có khoảng 10 học sinh, mỗi em lại ở một độ tuổi, một trình độ khác nhau, nên mỗi lớp học thường có nhiều cấp học, vừa có học sinh mầm non, vừa có học sinh tiểu học. Mỗi thầy giáo phải phụ trách một cấp học và dạy tất cả các môn nên lớp học phải bố trí theo hình thức lớp ghép, học ghép.

Việc tổ chức ghép lớp, ghép môn đòi hỏi các thầy giáo phải bố trí sắp xếp phù hợp, bảo đảm mỗi em đều lĩnh hội đầy đủ chương trình học của bản thân, lại không bị ảnh hưởng của chương trình khác. Thường thì những môn: Tập đọc, Nhạc, Họa được ghép học chung. Các môn: Toán, Văn, Khoa học được ngồi chung nhưng học theo từng giáo án riêng. Việc học ghép vì thế cũng đòi hỏi thầy giáo phải soạn giáo án đặc thù, thực hành chương trình bài giảng khác nhau. Việc học ghép tuy khó khăn nhưng cũng mang lại nhiều thuận lợi cho học sinh. Các em nhỏ học theo anh chị lớn nên chăm ngoan, tiếp thu bài nhanh. Các em lớp lớn cũng có thể cùng thầy giáo hướng dẫn cho các em nhỏ. Do ít học sinh, các thầy có thêm điều kiện chăm lo cho các em.

Thầy Nguyễn Bá Ngọc hào hứng cho biết, nhờ mô hình học ghép cũng như ý thức học tập chăm chỉ nên các em ở lớp mầm non đều có khả năng nắm bắt sự vật, hiện tượng rất tốt. Có em bộc lộ sớm khả năng đọc viết, mới 4 tuổi đã thuộc lòng nhiều bài thơ, 5 tuổi đã đủ điều kiện đặc cách học lên lớp 1.

Ở Trường Sa, thầy giáo là người dạy chữ, là người chăm trẻ và cũng là những người hàng xóm tốt bụng, hiền hòa. Ngồi vui đùa bên mép sóng, thầy Tình chia sẻ: “Với đặc thù ở đảo, để truyền đạt kiến thức cho các em là cả một quá trình tự nghiên cứu và áp dụng vào thực tiễn. Trong một buổi học, chúng tôi sẽ ưu tiên truyền đạt kỹ năng sống, kiến thức cho các em mẫu giáo trước. Sau đó mới chuyển sang các bài học cho học sinh tiểu học”.

Ươm mầm những thế hệ tương lai

Ở nơi đầu sóng, ngọn gió, những lớp học không đơn giản chỉ là nơi truyền dạy kiến thức. Nơi đây, các em còn được thầy giáo, bố mẹ và cả những cán bộ, chiến sĩ truyền dạy tinh thần bám đảo, giữ biển. Ở đảo Trường Sa Lớn, cháu Phan Văn Yên (5 tuổi) khi được hỏi về những ước mơ của mình đã không ngại ngần trả lời: “Con sẽ cố gắng học thật giỏi để nay mai lớn lên được làm phi công, lái máy bay ra Trường Sa thăm các chú bộ đội”.

Nói về những người thầy ở Trường Sa hôm nay, ông Đậu Đình Dân - Chủ tịch xã Song Tử Tây cho biết, học sinh ở Trường Sa luôn được các thầy giáo tận tụy quan tâm, dạy dỗ. Các thầy không chỉ bồi dưỡng kiến thức mà còn dạy các em kỹ năng sống, trưởng thành trong suy nghĩ… Mong rằng sau này, các em sẽ trở thành những “chiến sĩ” nhỏ có trình độ, học vấn, góp phần xây dựng hải đảo thêm khang trang, giàu đẹp.

Chia tay Trường Sa khi sắc xuân đã đượm, chúng tôi trở về đất liền nhưng trong lòng vẫn luôn nhớ hình ảnh các thầy giáo trẻ đang ngày đêm cần mẫn gieo chữ cho học sinh. Giữa mùa xuân nơi đảo xa, các thầy vẫn chăm chỉ làm việc với tất cả tinh thần, nghị lực và tình yêu thương của mình dành cho thế hệ tương lai của Tổ quốc.

Đình Lâm - Tạ Long