Ngày 17-10-2018, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH) ban hành Thông tư số 17 quy định về tự kiểm tra việc thực hiện pháp luật lao động của doanh nghiệp (DN), có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2019.
Thông tư này hướng dẫn việc tự kiểm tra việc thực hiện pháp luật lao động, báo cáo kết quả tự kiểm tra việc thực hiện pháp luật lao động trực tuyến; trách nhiệm của người sử dụng lao động, tổ chức đại diện tập thể lao động tại cơ sở và cơ quan thanh tra Nhà nước về lao động. Theo đó, người sử dụng lao động phải tổ chức tự kiểm tra việc chấp hành pháp luật lao động tại cơ sở của mình ít nhất một lần trong năm nhằm đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật lao động và có giải pháp cải tiến việc tuân thủ. Thời gian tự kiểm tra cụ thể do người sử dụng lao động quyết định. Thời kỳ tự kiểm tra từ ngày đầu tiên tháng 1 dương lịch của năm trước đến thời điểm kiểm tra.
 Các doanh nghiệp phải tự kiểm tra việc thực hiện pháp luật để đảm bảo quyền lợi cho người lao động. |
Nội dung tự kiểm tra pháp luật lao động bao gồm: việc thực hiện báo cáo định kỳ; việc tuyển dụng và đào tạo lao động; việc giao kết và thực hiện hợp đồng lao động; việc đối thoại, thương lượng và ký kết thỏa ước lao động tập thể; thời giờ làm việc và nghỉ ngơi; việc trả lương cho người lao động; việc tổ chức, thực hiện công tác an toàn, vệ sinh lao động; việc thực hiện các quy định đối với lao động nữ, lao động là người cao tuổi, lao động chưa thành niên, lao động là người khuyết tật, người nước ngoài; việc xây dựng và đăng ký nội quy lao động; xử lý kỷ luật lao động, bồi thường trách nhiệm vật chất; việc tham gia và trích đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế hàng tháng cho người lao động thuộc đối tượng phải tham gia; việc giải quyết tranh chấp và khiếu nại về lao động; nội dung khác mà người sử dụng lao động thấy cần thiết.
Trước đây, các DN báo cáo việc chấp hành pháp luật lao động, bảo hiểm xã hội theo hình thức phiếu tự kiểm tra theo Quyết định số 02 của Bộ LĐ-TB-XH và nộp trực tiếp cho cơ quan quản lý. Hình thức phiếu tự kiểm tra nộp trực tiếp cho cơ quan nhà nước hay hồ sơ tự kiểm tra nộp thông qua trang thông tin điện tử hiện nay đều nhằm mục đích đánh giá kết quả thực hiện pháp luật lao động. Qua đó giúp chủ sử dụng lao động nắm rõ thực trạng và có biện pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế trong việc thực hiện pháp luật lao động tại doanh nghiệp. Hồ sơ tự kiểm tra gồm: phiếu tự kiểm tra; kết luận tự kiểm tra; văn bản thành lập đoàn tự kiểm tra và các tài liệu, hồ sơ phát sinh. Về báo cáo kết quả kiểm tra, DN phối hợp với đại diện tập thể lao động thực hiện báo cáo trực tuyến khi có yêu cầu của cơ quan thanh tra lao động.
Bộ LĐ-TB-XH đã có hướng dẫn sử dụng phiếu tự kiểm tra online trên trang http://tukiemtraphapluatlaodong.gov.vn. Các DN thực hiện theo quy trình: đăng ký thông tin DN tại mục “Đăng ký tài khoản”, cập nhật thông tin DN. Kê khai phiếu theo lĩnh vực hoạt động của DN, thực hiện chọn phiếu khai theo từng nội dung, lĩnh vực; thực hiện khai báo phiếu tự kiểm tra, xác định các nội dung, kiến nghị. Trang website cũng cho phép tải các tài liệu liên quan pháp luật lao động. Theo ông Nguyễn Tiến Tùng - Chánh Thanh tra Bộ LĐ-TB-XH, các nội dung khai báo trong phiếu tự kiểm tra liên kết chặt chẽ với nhau, nếu DN khai không đúng sẽ phát sinh mâu thuẫn. Đặc biệt, báo cáo của DN có sự đồng ý của đại diện người lao động trong DN. Việc báo cáo tự kiểm tra thực hiện pháp luật lao động là công cụ giúp cơ quan quản lý lao động thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước về lao động, dù không trực tiếp thanh tra tại các DN mà vẫn đánh giá được tình hình thực hiện pháp luật lao động tại các DN. Đồng thời, ngành LĐ-TB-XH sẽ có những hỗ trợ giúp DN khắc phục và thực hiện tốt hơn các nội dung liên quan pháp luật lao động.
NGUYỄN THỊ THANH HOA
