Tháng 3-2017, bà N.T.K.H. (phường Vĩnh Nguyên, TP. Nha Trang) nghỉ việc tại Công ty TNHH Dịch vụ Quảng cáo Thái Bình Dương. Sau đó, bà đến Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp và được hưởng trợ cấp từ tháng 5 đến tháng 9-2017. Thế nhưng, tháng 6-2017, bà H. có việc làm ở một doanh nghiệp tư nhân. Theo quy định, bà H. phải thông báo cho Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh biết để chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp, nhưng bà vẫn vừa đi làm vừa hưởng trợ cấp thất nghiệp. Đến khi bà H. tham gia đóng BHXH ở nơi làm việc mới, BHXH tỉnh mới phát hiện và ra quyết định thu hồi khoản tiền mà bà đã hưởng sai.
Có thể trường hợp bà H. là sơ suất trong việc thông báo, nhưng còn trường hợp của bà Nguyễn Thị Khánh Huyền thì lại rất rõ ràng. Ngày 27-3, bà Huyền nghỉ việc tại Công ty Cổ phần Xuất khẩu thủy sản Khánh Hòa. 1 ngày sau, bà đã có việc làm tại một doanh nghiệp khác. Thế nhưng, bà Huyền vẫn đến Trung tâm Dịch vụ việc làm để đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp và được hưởng trợ cấp từ tháng 5 đến 9-2017. Trong tháng 5, bà được doanh nghiệp ký hợp đồng lao động với thời hạn 6 tháng và được tham gia BHXH. Đến tháng 6-2017, BHXH tỉnh phát hiện bà Huyền đã có việc làm nhưng vẫn hưởng trợ cấp thất nghiệp nên đã thu hồi số tiền hưởng sai.
Theo lãnh đạo Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh có 8.247 NLĐ được hưởng trợ cấp thất nghiệp với số tiền hơn 95 tỷ đồng. Trong đó có tình trạng NLĐ vừa có việc làm mới, vừa hưởng trợ cấp thất nghiệp, mà không tự thông báo. Hiện nay, chưa có công cụ nào để phát hiện ngay tình trạng này. Những trường hợp gian lận chỉ được nhận biết khi nơi làm việc mới đóng BHXH. Giả sử nơi làm việc này, không đóng bảo hiểm cho NLĐ thì rất khó phát hiện.
Bà Nguyễn Thị Hồng Hà - Trưởng phòng Chế độ BHXH (BHXH tỉnh) cho biết, khi phát hiện NLĐ hưởng sai, đơn vị lập tức dừng chi trả trợ cấp, đồng thời thu hồi số tiền đã chi. Đến nay, toàn bộ số tiền hơn 500 triệu đồng của 117 NLĐ đã hưởng sai từ năm 2016 đến nay đều đã được thu hồi. Nếu NLĐ không chi trả sẽ áp dụng biện pháp yêu cầu buộc thôi việc tại đơn vị mới vào làm. Chính vì chế tài này nên tất cả NLĐ nghiêm túc trả lại tiền.
Ông Nguyễn Văn Khả - Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh cho biết, trong số 117 người phải chấm dứt hưởng trợ cấp có 54 người đã có việc làm, 2 người hưởng chế độ hưu trí, 61 người không đủ điều kiện hưởng. “NLĐ không thể trục lợi được trợ cấp thất nghiệp. Bởi vì, dù có hưởng sai một vài tháng nhưng cuối cùng họ cũng bị phát hiện và buộc phải trả lại số tiền hưởng sai. Nếu không trả thì NLĐ sẽ bị mất việc làm ở đơn vị mới, không được chốt sổ BHXH để hưởng các quyền lợi khác”, ông Khả nói.
