Ai khoét lòng hồ?

Lợi dụng các hồ chứa thủy lợi cạn nước do khô hạn, nhiều đối tượng đã “đục khoét” lòng hồ để khai thác cát trái phép. Tình trạng này diễn ra rầm rộ nhất tại các hồ Suối Dầu và hồ Cam Ranh (Khánh Hòa) gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến an toàn hồ đập và ô nhiễm môi trường.

Nham nhở lòng hồ

Mới vào đầu mùa khô nhưng hồ Suối Dầu đã trơ đáy. Tuy năm 2019 ít mưa, lượng cát đổ về hồ rất ít nhưng nhiều đối tượng vẫn tận dụng hồ cạn nước để khai thác cát. Tại khu vực bờ hữu đập Suối Dầu, thuộc địa giới hành chính xã Suối Tân, lòng hồ bị cày xới nham nhở, các máy hút cát chạy hết công suất; cách đó không xa là lán trại của người làm cát. Ở phía bờ tả đập Suối Dầu, tại khu vực suối Đá Trắng, suối Đá Giăng (thuộc địa phận xã Suối Cát), chúng tôi đếm được có tất cả 3 điểm khai thác cát. Tìm hiểu được biết, khai thác cát tại khu vực Đá Trắng, Đá Giăng có ông M.C, ông S.L (đều là người xã Suối Cát), tại khu vực xã Suối Tân có ông A. và một số đối tượng khác là người địa phương. Các đối tượng đưa 6 máy hút cát, 4 máy đào, dựng 3 lán trại, ngày đêm “đục khoét” lòng hồ; khá nhiều xe ô tô lớn, nhỏ thường xuyên vào chở đất, cát đi tiêu thụ.

Ở khu vực lòng hồ Cam Ranh, các điểm khai thác cát tại cửa ra suối Valy (xã Cam Tân) và cửa ra suối Cốc (xã Sơn Tân) như “chiếc áo rách”. “Lợi dụng mực nước hồ xuống đáy do khô hạn, một số người ở Cam Tân đưa máy móc, xe cơ giới vào khai thác cát cả ngày lẫn đêm. Vì lợi nhuận từ việc khai thác cát rất lớn, cứ múc được 1 xe cát loại khoảng 3m3 chở đi bán, họ kiếm được 1 triệu đồng, vì thế họ đào hết chỗ này đến chỗ khác”, ông N. - người dân xã Cam Tân cho biết. Cũng theo ông N., điểm khai thác cát ở suối Valy và 2 điểm khai thác ở suối Cốc đều của anh em ông B.D, người xã Cam Tân. Họ đưa 2 ghe máy hút cát, 2 máy đào vào hồ để khai thác. Người dân địa phương đã nhiều lần phản ánh về việc khai thác cát làm ô nhiễm môi trường, sạt lở đất vườn, rẫy nhưng đâu lại vào đó.

Tìm hiểu về nơi tiêu thụ cát khai thác tại các hồ thủy lợi, khoảng 18 giờ 20 ngày 9-4, chúng tôi bám theo 2 xe vận chuyển cát từ khu vực Đá Trắng (xã Suối Cát). Dọc đường vận chuyển, các xe tải trọng lớn này phóng bạt mạng, cuốn theo bụi bay mù mịt. Ra đến ngã ba Suối Cát, giao với Quốc lộ 1, 1 xe vượt đèn đỏ rẽ phải theo Tỉnh lộ 3 hướng về TP. Nha Trang; 1 xe rẽ trái chạy đến đổ cát vào 1 bãi đất trống gần khu vực Vĩnh Điềm Trung. Nhiều người dân cho biết, các xe tải trọng nhỏ chủ yếu phục vụ nhu cầu xây dựng tại chỗ, những xe tải trọng lớn thường vận chuyển phục vụ nhu cầu xây dựng tại địa bàn TP. Nha Trang, huyện Cam Lâm.

Ông Phạm Là - Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Khánh Hòa (viết tắt Công ty Khai thác công trình thủy lợi Khánh Hòa) cho biết, trước đây, tại hồ Suối Dầu và hồ Cam Ranh có một số dự án nạo vét được cấp phép. Tuy nhiên, đến thời điểm này, hoạt động nạo vét của các đơn vị đã dừng vì hết thời gian được cấp phép. Toàn bộ các điểm khai thác cát trong 2 lòng hồ Suối Dầu và Cam Ranh hiện nay đều trái pháp luật, do các đối tượng là người dân những xã lân cận các hồ thủy lợi đến khai thác.

Trả lời câu hỏi về trách nhiệm của đơn vị quản lý hồ thủy lợi trong việc ngăn chặn các đối tượng khai thác cát trái phép tại hồ Suối Dầu và hồ Cam Ranh, lãnh đạo Công ty Khai thác công trình thủy lợi Khánh Hòa cho biết, ngày nào nhân viên quản lý, bảo vệ hồ cũng đi kiểm tra, phát hiện hoạt động khai thác cát trái phép trong lòng hồ nhưng không xử lý được, lập biên bản ngăn chặn thì các đối tượng hù dọa, thậm chí đòi đánh.

Bất lực trong việc ngăn chặn các đối tượng vi phạm; lo lắng hoạt động khai thác cát trái phép sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, Công ty Khai thác công trình thủy lợi Khánh Hòa liên tục có công văn gửi UBND huyện Cam Lâm, Công an huyện Cam Lâm, UBND các xã Cam Tân, Sơn Tân, Suối Tân và Suối Cát đề nghị phối hợp, giúp đỡ công ty xử lý việc vi phạm khai thác đất, cát trái phép trong lòng hồ Suối Dầu và hồ Cam Ranh. Công văn mới nhất được đơn vị gửi đi ngày 9-4.

Cũng theo ông Phạm Là, hoạt động khai thác cát trái phép trong phạm vi lòng hồ Cam Ranh và hồ Suối Dầu thời gian qua vi phạm nghiêm trọng Luật Thủy lợi, ảnh hưởng rất lớn đến công tác quản lý an toàn đập và hồ chứa. Không chỉ vậy, việc các đối tượng liên tục khuấy đảo đáy hồ để khai thác đất cát trái phép còn khiến cho chất lượng nguồn nước thô cung cấp cho các đơn vị sử dụng nước trên địa bàn huyện Cam Lâm và TP. Nha Trang bị ô nhiễm nghiêm trọng. Đơn vị rất mong nhận được sự hỗ trợ của lực lượng chức năng, chính quyền địa phương cơ sở trong việc xử lý dứt điểm tình trạng này.

Cần sự vào cuộc quyết liệt

Theo ông Huỳnh Quốc Dũng - Phó Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Cam Lâm, từ cuối năm 2019, đầu năm 2020, đoàn liên ngành của UBND huyện Cam Lâm đã tiến hành nhiều đợt kiểm tra; đã phát hiện, lập biên bản, xử phạt 4 đối tượng khai thác khoáng sản trái phép tại hồ Cam Ranh và hồ Suối Dầu. Mới đây, UBND huyện đã có công văn tiếp tục chỉ đạo Đoàn kiểm tra liên ngành của huyện tiến hành kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về khai thác khoáng sản trên địa bàn; đề nghị Công ty Khai thác công trình thủy lợi Khánh Hòa phân công lực lượng thường xuyên tuần tra trong ranh giới các hồ chứa Suối Dầu, Cam Ranh, khi phát hiện đối tượng vi phạm thông báo trực tiếp đến trưởng đoàn kiểm tra để phối hợp xử lý dứt điểm sai phạm.

Tiếp xúc với chúng tôi, một số người dân các xã: Sơn Tân, Cam Tân, Suối Cát đặt nghi vấn có hay không việc “chung chi”, bởi hoạt động khai thác, vận chuyển diễn ra công khai, xe vận chuyển chạy rầm rộ. “Những ngày qua, trên tuyến đường Suối Cát đi lên Hòn Bà có chốt chặn của UBND xã Suối Cát, nhưng xe vận chuyển cát từ khu vực Đá Trắng, Đá Giăng vẫn qua. Các xe tải trọng lớn hoạt động rầm rộ nhất từ 19 giờ hôm trước đến khoảng 2-3 giờ hôm sau. Muốn giải quyết được tình trạng này, phải có sự vào cuộc mạnh mẽ, tích cực hơn nữa của lực lượng chức năng, chính quyền địa phương”, một người dân xã Suối Cát nói.

HẢI LĂNG - HỒNG ĐĂNG